Το παρόν κείμενο αποτυπώνει τις θέσεις μας για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης και για τη σχεδιαζόμενη κατασκευή εργοστασίου καύσης απορριμμάτων στο χώρο του ΧΥΤΑ Μαυροράχης.
Ο σύλλογος μας έχει ως μέλη του κατοίκους και δημότες των Δήμων Ασσήρου και Λαχανά, και ειδικότερα κατοίκους της ευρύτερης περιοχής όπου βρίσκεται ο χώρος λειτουργίας ΧΥΤΑ ΒΔ Ν. Θεσσαλονίκης («ΧΥΤΑ Μαυροράχης»). Συγκεκριμένα, ο ΧΥΤΑ απέχει μόλις 1,5 χιλιόμετρα από τον οικισμό της Ασσήρου. Στην περιοχή αυτή εξελίσσεται η καθημερινότητα, δηλαδή η εν γένει επαγγελματική και κοινωνική ζωή μας και των παιδιών μας.
Α. Ο ΧΥΤΑ Μαυροράχης
Οι Δήμοι Ασσήρου και Λαγκαδά, είχαν και έχουν έντονες αντιρρήσεις για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης επειδή, βάση επιστημονικών μελετών, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στον υδροφόρα ορίζοντα της περιοχής μας, λόγω της έντονης σεισμικότητας, αλλά και γενικότερα στο περιβάλλον της περιοχής δεδομένου ότι ο ΧΥΤΑ χωροθετήθηκε στη Γ’ Ζώνη προστασίας της Συνθήκης «Ραμσάρ» δηλ. στην περιοχή που αποτελεί μέρος του ευρύτερου οικοσυστήματος της λίμνης Κορώνειας, δηλ. της λεκάνης της Μυγδονίας. Στη διάρκεια των δεκαετιών της βιοχημικά ενεργού ζωής του, ένας ΧΥΤΑ θα ταλαιπωρηθεί από ατυχήματα, ανεπαρκή συντήρηση και φυσικές καταστροφές (π.χ. σεισμοί) που θα δημιουργήσουν σημαντικές πιθανότητες ρύπανσης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα και της ατμόσφαιρας της ευρύτερης περιοχής. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη η επιλεγείσα περιοχή κατασκευής του ΧΥΤΑ είναι ιδιαίτερα σεισμογενής και θεωρείται από έγκριτους σεισμολόγους (Παπαζάχος, Τσαπάνος) εντελώς ακατάλληλη. Η υπόγεια στεγάνωση μπορεί να αστοχήσει και είναι πολύ δύσκολα προσπελάσιμη, όπως και οι αγωγοί συλλογής αερίων και στραγγισμάτων. Τα παραγόμενα στραγγίσματα περιέχουν τοξικές ενώσεις σε μεγάλες συγκεντρώσεις που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή και μη αναστρέψιμη ρύπανση των υπόγειων υδάτων. Τα παραγόμενα αέρια περιέχουν δεκάδες τοξικές ενώσεις και επίσης μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα, που είναι αέρια θερμοκηπίου.
Παρά τις αντιρρήσεις μας ο εν λόγω ΧΥΤΑ χωροθετήθηκε, κατασκευάστηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία από τον φορέα διαχείριση των απορριμμάτων του Ν. Θεσσαλονίκης, που είναι ο «Σύνδεσμος ΟΤΑ Θεσσαλονίκης». Οι φόβοι μας για πλημμελή λειτουργία του ΧΥΤΑ δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν για τους ακόλουθους λόγους:
1. Για την απόθεση των απορριμμάτων στον επίμαχο ΧΥΤΑ δεν προβλέπεται κανενός είδους επεξεργασία κατά παράβαση του άρθρο 7 της υπ’ αριθ. Η.Π. 29407/3508/2002 ΚΥΑ «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή των αποβλήτων» (ΦΕΚ Β 1572/16.12.2002) και κατά παράβαση της υπ’ αριθ. πρωτ. 639/22.12.2005 απόφασης του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με την οποία εγκρίθηκε ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Το αποτέλεσμα είναι να καταλήγουν στον ΧΥΤΑ επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα όπως επανειλημμένως έχουμε διαπιστώσει. Για τους λόγους αυτούς προβήκαμε στην κατάθεση μηνυτήριων αναφορών στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης.
2. Δεν έχει ολοκληρωθεί κανένα από τα έργα που προβλέπονται στην υπ’ αριθ. πρωτ. 639/22.12.2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εγκρίθηκε ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η μη υλοποίηση των προβλεπόμενων έργων του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον της περιοχής μας και την υγεία μας, αφού έχει ως συνέπεια καθημερινά να διέρχονται εκατοντάδες απορριμματοφόρα από την περιοχή μας προκειμένου να αποθέτουν χωρίς οποιαδήποτε προηγούμενη επεξεργασία τα απορρίμματα σε έναν «ΧΥΤΑ» που δεν πληροί τους όρους του νόμου.
3. Δεν έχει ολοκληρωθεί η μονάδα επεξεργασίας στραγγισμάτων του επίμαχου ΧΥΤΑ (μονάδα βιολογικού καθαρισμού) κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων του έργου όπως είχαν οριστεί με την υπ’ αριθ. πρωτ. οικ. 82174/21.3.2002 Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Γεωργίας.
Β. Το εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων
Πέραν όμως αυτών το οικολογικό έγκλημα σε βάρος της περιοχής μας οδεύει προς την ολοκλήρωση του με την σχεδιαζόμενη εγκατάσταση και εργοστασίου καύσης των απορριμμάτων του Ν. θεσσαλονίκης. Το εργοστάσιο αυτό ονομάζεται από τον Σύνδεσμο ΟΤΑ Θεσσαλονίκης «εργοστάσιο μηχανικής διαλογής ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων» αλλά είναι προφανές ότι η ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων θα προέρχεται από την καύση τους με ό,τι συνεπάγεται αυτό για το περιβάλλον. Η επιχειρούμενη εγκατάσταση του εργοστασίου στο χώρο του ΧΥΤΑ μας βρίσκει κάθετα αντίθετους για τους ακόλουθους λόγους:
1. Η περιοχή στην οποία πρόκειται να κατασκευαστεί το εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης Κορώνειας, η οποία εντάσσεται στο διεθνούς σημασίας υγροτοπικό οικοσύστημα των λιμνών Κορωνείας-Βόλβης, περιλαμβανόμενο στον πίνακα υγροτόπων της Συμφωνίας Ραμσάρ (άρθρο 1 της υπ’ αριθ. 6919/2004 ΚΥΑ, ΦΕΚ Δ΄ 248/5-3-2004). Με την υπ’ αριθ. 6919/2004 κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, ΠΕΧΩΔΕ, Γεωργίας και Μακεδονίας-Θράκης «Χαρακτηρισμός των λιμναίων, χερσαίων και υδάτινων περιοχών του υγροτοπικού συστήματος των λιμνών Βόλβης-Κορώνειας και Μακεδονικών Τεμπών ως «Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων των λιμνών Κορώνειας-Βόλβης και των Μακεδονικών Τεμπών» και καθορισμός ζωνών προστασίας και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης», οριοθετήθηκε ο εν λόγω υγρότοπος και διαιρέθηκε σε ζώνες προστασίας και χρήσεων. Ο χώρος όπου πρόκειται να κατασκευαστεί το εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων βρίσκεται εντός της Περιοχής Γ’ της εν λόγω κ.υ.α. στην οποία απαγορεύεται η κατασκευή έργων που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Είναι τουλάχιστον οξύμωρο να γίνεται συνεχώς αναφορά στην υποχρέωση προστασίας (ή αναβίωσης) της λίμνης Κορώνειας και ταυτόχρονα να σχεδιάζονται έργα που επιβαρύνουν την περιοχή προστασίας της.
2. Στην υπ’ αριθ. πρωτ. 639/22.12.2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με την οποία εγκρίθηκε ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας δεν προβλέπεται η κατασκευή του«εργοστασίου καύσης απορριμμάτω» στην περιοχή μας. Είναι προφανές ότι η επιλογή της θέσης ΧΥΤΑ Μαυροράχης προήλθε έπειτα από τις αντιδράσεις άλλων δήμων του Ν. Θεσσαλονίκης και ως εύκολη λύση επιλέχτηκε και πάλι η Άσσηρος.
3. Το άρθρο 24 του Συντάγματος κατοχυρώνει το φυσικό περιβάλλον ως αυτοτελώς προστατευμένο αγαθό προκειμένου να εξασφαλιστεί στα όρια της χώρας η οικολογική ισορροπία και η διαφύλαξη των φυσικών πόρων προς χάρη και των επόμενων γενεών, δηλαδή για να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Η έννοια της Βιώσιμης Ανάπτυξης καθορίζεται από τα όρια των οικοσυστημάτων και από τη διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων. Η βιωσιμότητα διαμορφώνεται και καθορίζεται από την φέρουσα ικανότητα ενός οικοσυστήματος. Ένα οικοσύστημα αλλά και γενικότερα μία περιοχή έχει συγκεκριμένες «αντοχές» ως προς την περιβαλλοντική επιβάρυνση που μπορεί να υποστεί. Ήδη η Άσσηρος υφίσταται τεράστια επιβάρυνση από τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Μαυροράχης και η δημιουργία και εργοστασίου καύσης απορριμμάτων παραβιάζει τη φέρουσα ικανότητα της περιοχής μας.
Για τους λόγους αυτούς είναι απαραίτητο να αποτραπεί η κατασκευή του εργοστασίου καύσης απορριμμάτων στην περιοχή ΧΥΤΑ Μαυροράχης.
